Infectieziekten die overgedragen worden door andere steekmuggen

Malaria

Malaria is een infectieziekte die bij een brede waaier van dieren voorkomt (reptielen, vogels, zoogdieren) en wordt veroorzaakt door de Plasmodium parasiet. Er bestaan 5 verschillende soorten van de malariaparasiet die infecties bij de mens veroorzaken (Plasmodium falciparum, P. vivax, P. malariae, P. ovale en P. knowlesi). Deze soorten komen in (sub)tropische gebieden van de wereld voor. Malaria is wereldwijd verantwoordelijk voor veel zieken en overlijdens, vooral bij kinderen jonger dan 5 jaar in Afrika. 

De malariaparasiet wordt overgedragen door bepaalde muggen van het geslacht Anopheles. Malaria is sinds de jaren ‘70 niet langer endemisch De voortdurende circulatie van bepaalde ziekteverwekkers in een populatie of gebied. in Europa, dankzij de behandeling van zieken en de controle van broedplaatsen en muggen. Omdat er in Europa wel muggensoorten aanwezig zijn die als vector Een insect dat een ziekteverwekker van het ene organisme op het andere overbrengt. kunnen optreden, zijn er af en toe nog lokale uitbraken zoals in Griekenland (2011-2012). Malaria blijft in Europa echter vooral een importziekte, dat wil zeggen opgelopen door reizigers tijdens hun verblijf in het buitenland. 

Naast de overdracht van de ziekte door de mug, kan malaria ook worden overgedragen via bloedtransfusie, tijdens de zwangerschap, en via hergebruik van besmette naalden.

Wat zijn de ziekteverschijnselen en complicaties?

Na een incubatietijd Tijd tussen het moment van besmetting en het ontstaan van symptomen. van gemiddeld 10 tot 14 dagen ontstaan klachten zoals koorts met koude rillingen, hoofdpijn en spierpijn. Afhankelijk van de soort Plasmodium kunnen de koortspieken optreden om de 48 uur (malaria tertiana of derdedaagse koorts, bij P. vivax of P. ovale) of om de 72 uur (malaria quartana of vierdedaagse koorts, bij P. malariae). De vorm veroorzaakt door P. falciparum, ook malaria tropica genoemd, veroorzaakt een grilliger koortsverloop, is ernstiger en kan levensbedreigend zijn. Jonge kinderen, zwangere vrouwen en mensen met HIV/AIDS hebben meer kans op een ernstig verloop.

De parasieten van P. vivax en P. ovale kunnen in een ‘slapende’ vorm in het lichaam aanwezig blijven en maanden of jaren na de infectie (opnieuw) actief worden en ziekteverschijnselen veroorzaken. Mensen die in malariagebied wonen en dus geregeld blootgesteld worden, kunnen een vorm van immuniteit ontwikkelen waardoor ze minder of geen klachten krijgen bij infectie. Deze bescherming verdwijnt als de persoon gedurende een zekere tijd niet wordt blootgesteld aan de parasiet.

Hoe wordt de diagnose van malaria gesteld?

Bij iedereen die binnen enkele maanden na terugkomst uit een malariagebied koorts krijgt, moet aan malaria gedacht worden. Ook als de reis al enkele maanden geleden is, meld je dit best aan de arts. Als de arts een vermoeden van malaria heeft, kan de diagnose met een speciale bloedname gesteld worden.  Afhankelijk van de fase van de ziekte kunnen verschillende testen gebruikt worden, zoals microscopisch onderzoek, een PCR Staat voor ‘Polymerase chain reaction’ of ‘polymerasekettingreactie’. Deze techniek wordt in laboratoria gebruikt om DNA-fragmenten te vermeerderen. Hierdoor kan de aanwezigheid van ziekteverwekkers op een snelle manier vastgesteld worden. -test en een antigeentest Een test waarbij antigenen van een bepaalde ziekte opgespoord worden. Antigenen zijn ziekteverwekker-specifieke stoffen die een immuunreactie opwekken (d.w.z. de productie van antilichamen). . 

Hoe wordt de ziekte behandeld en voorkomen?

Een snelle diagnose laat toe de correcte behandeling op te starten. Deze hangt af van het type malaria dat u heeft. 

Er bestaat ook medicatie die preventief kan ingenomen worden (chemoprofylaxe) bij reizen naar malariagebied en die de ernstige vormen van malaria voorkomt. Daarnaast gebeurt preventie ook door het voorkomen van muggenbeten. Recent werd een vaccin ontwikkeld, dat door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) aanbevolen wordt voor kinderen in gebieden waar veel P. falciparum malaria voorkomt, zoals sub-Sahara Afrika. Er is geen vaccin beschikbaar voor reizigers.